ในสมัยโบราณสาวพรหมจรรย์มีบทบาทกับพิธีกรรมสำคัญ ๆ เป็นต้นว่า การกวนข้าวทิพย์ การอันเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์จากที่หนึ่งไปสู่อีกที่หนึ่ง แม้กระทั่งการปักตะไคร้ไล่ฝน เพราะคนโบราณมีความเชื่อว่าสาวพรหมจรรย์มีความบริสุทธิ์ผุดผ่อง ไม่มีมลทิน ส่วนพิธีกรรมดังกล่าวทำกันอย่างไรลองอ่าน
การกวนข้าวทิพย์ เรียกในภาษาพุทธศาสนาว่าข้าวมธุปายาส พิธีกรรมนี้ชาวพุทธจะจัดขึ้นประมาณเทศกาลออกพรรษาเพื่อนำอาหารที่ได้ไปบูชาพระพุทธเจ้า ข้าวทิพย์ที่ว่านี้มีส่วนประสมคือ นม เนย เมล็ดพืช งา น้ำอ้อย น้ำตาล น้ำผึ้ง ผลไม้ต่าง ๆ นอกจากนี้พิธีกรรมนี้จะทำในวันขึ้น 14 ค่ำเดือน 6 อีกครั้งแล้วนำข้าวนี้เข้าพิธีในวันพระรุ่งขึ้น
ส่วนขั้นตอนจะเริ่มโดยพิธีพราหมณ์ ตั้งบายศรีบวงสรวงเทพยาดา สวดชุมชุมเทวดา แล้วนำข้าวที่ยังเป็นน้ำนมกับส่วนประสมดังกล่าว กวนทุกอย่างรวมกันจนเป็นส่วนผสมเดียวโดยให้หญิงสาวพรหมจรรย์สวมเสื้อผ้าสีขาวสี่คนในการประกอบพิธี หญิงสาวจะใช้ไม้พายที่ค่อนข้างหนักในการปรุงและเนื่องจากเวลานานมากเป็นการทดสอบความอดทน ฝึกจิตใจให้แกร่งจากเปลวไฟร้อนที่กระทะ
การปักตะไคร้ไล่ฝน วิธีง่าย ๆ เมื่อมีกิจกรรมสำคัญกลางแจ้งแต่บังเอิญว่ามีฝนฟ้าคะนองเกิดขึ้นพอดี แต่กิจกรรมดังกล่าวจะต้องดำเนินการต่อไป เจ้าภาพจะเลือกสาวพรหมจรรย์หนึ่งคน เพื่อนำต้นตระไคร้ที่ตัดรากและใบแล้วนำลำต้นปักลงดินเอาส่วนรากชี้ขึ้นฟ้าเพื่อแก้เคล็ด พลิกเหตุการณ์ที่กำลังจะเกิด ให้ฝนที่กำลังจะตกกลับไม่ตก บางกระแสว่าแค่ความเชื่อหรืออุบายที่ชายหนุ่มต้องการทราบว่า หญิงสาวที่ตนคบหาได้ยึดมั่นในพรหมจรรย์หรือไม่ สำหรับฤดูฝนนี้หน่วยงานใดที่จะมีกิจกรรมกลางแจ้งก็ลองใช้วิธีนี้รับรองได้ผลเกินร้อย
การอันเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ในสมัยโบราณจะใช้สาวพรหมจรรย์ สวมชุดสีขาวร่วมเดินกับขบวนแห่เวลาอัญเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์จากที่หนึ่งไปสู่อีกที่หนึ่ง แต่ปัจจุบันบทบาทของหญิงสาวเหล่านี้เปลี่ยนไป ใช้นักบวชที่มีวิชาอาคมแก่กล้าร่วมพิธีเท่านั้น
ปัจจุบันสังคมไทยเปลี่ยนไป หญิงสาวไม่ค่อยตระหนักในเรื่องการรักษาพรหมจารีก่อนแต่งงาน ทำให้การสรรหาหญิงสาวเหล่านี้ยากทุกที อย่างไรก็ตามความเชื่อเหล่านี้คนโบราณแฝงอุบายให้หญิงสาวที่เป็นลูกหลานอันเป็นที่รักของตนรักนวลสงวนตัว